HPV (Human Papilloma Virus) – İnsan Papilloma Virusu.
HPV sadece insanları enfekte eder ve insandan insana bulaşır. 200 den fazla HPV tipi bulunmakla birlikte kadın ve erkeklerin genital bölgesini enfekte eden 40 a yakın tipinin olduğu bilinmektedir. Bu HPV tiplerinin %99 u cinsel yolla bulaşmaktadır. HPV enfeksiyonu en sık cinsel yolla bulaşan enfeksiyon olarak bilinmektedir. Cinsel alarak aktif olan bireylerin yaklaşık %80 i hayatlarının bir döneminde HPV enfeksiyonu ile karşılaşmaktadırlar.
HPV virus enfeksiyonunun kadın sağlığı açısından önemi Rahim ağzı kanseri öncü lezyonları ve rahim ağzı kanseri ile ilişkisinin olmasıdır. HPV nin bazı tipleri rahim ağzı kanseri açısından yüksek risk barındırmaktadır. Özellikle HPV 16 VE HPV 18 tipi enfeksiyonlar rahim ağzı kanseri vakalarının yaklaşık %70 ine neden olmaktadır. Bunun dışında HPV 31, 33, 45, 52, 58 gibi diğer yüksek riskli tipleri de bulunmaktadır. Ancak bir kadın HPV virüsü ile enfekte olur olmaz rahim ağzı kanserine yakalanmaz. Bu enfeksiyonların bir çoğu bağışıklık sistemi sayesinde 1 yıl içinde vücuttan temizlenir. Ancak HPV virus enfeksiyonu sonrası uzun yıllar vücuttan temizlenme olmazsa ve rahim ağzı hücreleri uzun yıllar bu virusa maruz kalırsa hücrelerde önce displazi dediğimiz bazı değişiklikler meydana gelir. Sonrasında da kanser hücrelerine dönüşüm gerçekleşebilmektedir. HPV enfeksiyonu ile rahim ağzı kanseri gelişimi arasındaki süre yaklaşık 10 yıldır.
HPV nin bazı tipleri ise rahim ağzı kanseri açısından düşük riskli olmasına rağmen genital bölgede siğillere neden olmaktadır. Bunlar HPV 6 VE 11 tipleridir. Genital kondilom, Kondiloma aküminata gibi isimlerle de anılmaktadır. Bu siğillerin de virüs yükü fazladır ve bulaştırıcılığı fazladır. Görüldükleri zaman tedavi edilmeleri gerekmektedir. Bir kadın aynı anda birden fazla HPV tipi ile enfekte olabilmektedir. Bu nedenle genital siğili olan hastaların diğer riskli HPV tipleri açısından da taranması gerekmektedir.
Koruyucu sağlık hizmetlerinde aşılanmanın yerinin çok önemli olduğunu bilmekteyiz. HPV enfeksiyonuna karşı korunmak için de HPV Aşıları bulunmaktadır. HPV aşıları sayesinde kansere neden olan HPV tiplerinin çoğuna ve genital siğile neden olan HPV tiplerine karşı bağışıklık sağlayabilmekteyiz. HPV 16 VE 18 in rahim ağzı kanserlerinin % 70 inden sorumlu olduğunu söylemiştik. Şu an ülkemizde mevcut olan 4 lü aşı HPV 6,11, 16, 18 tiplerine karşı bağışıklık sağlamaktadır. Bununla birlikte üretimi yapılmış ancak henüz ülkemizde uygulanamayan 9 lu aşı ise HPV 6,11,16,18,31,33,45,52,58 tiplerine karşı bağışıklık sağlamaktadır. Dokuzlu aşıdaki bağışıklık sağlanan HPV tipleri ise genital siğil etkenlerine ilave olarak kansere neden olan tiplerin yaklaşık %90 ını kapsamaktadır.
HPV aşısı için önerilen zaman ilk HPV bulaşından önce yapılarak bağışıklığın sağlanmasıdır. Bu neden ilk cinsel birliktelikten önce aşılanarak bağışıklanma önerilmektedir. 9 yaş ile 26 yaş arası süre ideal zaman dilimi olmakla birlikte aşı üreticileri yaş için üst sınır belirlemiş değildir. Yani 26 yaşından sonra da HPV AŞISI yapılabilmektedir.
HPV aşıları 15 yaş öncesinde 2 doz (5 ila 6 ay ara ile ), 15 yaş sonrasında ise 3 doz şeklinde (0.ay -1. veya 2. Ay – 6.ay) uygulanması önerilmektedir. HPV aşı dozlarının unutulması durumunda aşı programına baştan başlanılması gerekmez kalınan dozdan devam edilerek uygulanır.
Aşılar cilt altına veya kas içine uygulanabilmektedir. Uygulama sonrası olası bayılma veya alerjik yan etkilere karşı sağlık kuruluşunda bekleme önerilmektedir. Aşı üretiminden bu yana yapılan uygulamalarda bildirilmiş ciddi bir yan etkisi yoktur. Uygulama bölgesinde oluşabilen hafif ağrı şikayetleri gerektiğinde analjezik ilaçlarla tedavi edilebilmektedir.
HPV aşıları mevcut olan HPV enfeksiyonlarını tedavi etmez. Yani genital siğillerin tedavisi için veya rahim ağzı kanseri öncü lezyonlarının tedavisi için uygulanmaz. HPV aşısı yapılmadan önce HPV enfeksiyonunun olup olmadığını değerlendirmek için tarama yapılmasına da gerek yoktur.
HPV taraması, 30 yaşından itibaren ulusal rahim ağzı kanseri tarama programı dahilinde kadınlarımıza uygulanmaktadır. HPV aşısı yapılan bireylerde bu tarama programında bir değişiklik yapılmaz ve aşısız bireylerle aynı tarama programına tabi tutulurlar.
Gebelikte HPV aşılanması önerilmemektedir. Aşılanma periyodunda gebe olduğu anlaşılan kadınların bebeklerinde aşı ile ilişkili sağlık problemine rastlanmamıştır. Gebelik nedeniyle aşı serisine ara verilmek zorunda kalınan kadınlarda aşılamaya gebelik sona erdiğinde kalınan yerden devam edilerek seri tamamlanır. Emzirme döneminde HPV aşısı yapılmasının bir sakıncası yoktur.