Gebelik kolestazı, hamilelik sırasında karaciğer fonksiyonlarında bozulma ile karakterize olan ve ciddi kaşıntı ile birlikte gelen bir durumdur. Genellikle gebeliğin son trimesterinde ortaya çıkar ve doğumdan sonra genellikle düzelir. Bu durum, safra akışının bozulması sonucu kan dolaşımında birikmeye başlayan safra asitlerinin artmasıyla ilişkilidir. Gebelik kolestazı, intrahepatik kolestaz olarak da bilinir.
Risk Faktörleri:
Aile Öyküsü: Aile üyelerinde gebelik kolestazı öyküsü olan kadınlar daha yüksek risk altındadır.
Önceki Gebeliklerde Kolestaz: Daha önce gebelik kolestazı geçirmiş kadınlar, tekrar yaşama olasılığı daha yüksektir.
Çoğul Gebelik: İkiz veya daha fazla bebek bekleyen kadınlar daha yüksek risk altında olabilir.
Karaciğer Hastalığı: Daha önce karaciğer hastalığı veya bozukluğu olan kadınlar.
Safrakesesi Hastalıkları: Önceden safrakesesi ile ilgili sorunları olan kadınlar.
Belirtiler ve Tanı:
Ciddi Kaşıntı: Genellikle ellerde ve ayak tabanlarında ortaya çıkar, ama vücudun diğer bölgelerini de etkileyebilir.
Sarılık: Nadiren, cilt ve gözlerin beyazında sararma olabilir.
Yorgunluk, Bulantı ve İştah Kaybı: Diğer olası belirtiler arasındadır.
Tanı genellikle semptomlar ve kan testleri (özellikle safra asitleri için) ile konur. Ultrason gibi diğer testler karaciğer ve safra yollarının durumunu değerlendirmek için kullanılabilir.
Tedavi ve Yönetim:
Medikal Tedavi: Ursodeoksikolik asit (UDCA) gibi ilaçlar safra asitlerinin düşürülmesine yardımcı olabilir ve kaşıntıyı hafifletir.
Erken Doğum: Bazı durumlarda, anne ve bebek sağlığı için erken doğum önerilebilir.
Düzenli İzleme: Annenin ve bebeğin sağlık durumunu izlemek için düzenli kan testleri ve ultrasonlar gerekebilir.
Kaşıntı Yönetimi: Kaşıntı için topikal kremler veya antihistaminikler önerilebilir.
Gebelik kolestazı, anne ve bebek için bazı riskler taşır, özellikle doğmamış bebek için. Bunlar arasında erken doğum, bebekte solunum sıkıntısı sendromu ve nadir durumlarda fetal ölüm bulunur. Bu nedenle, tanı konulduğunda yakın tıbbi takip ve uygun tedavi önemlidir.
Her zaman olduğu gibi, herhangi bir endişeniz varsa veya gebelik kolestazı belirtileri yaşıyorsanız, sağlık hizmeti sağlayıcınızla iletişime geçmek önemlidir. Erken tanı ve tedavi, gebelik kolestazı ile ilişkili riskleri önemli ölçüde azaltabilir.