Myomlar rahmin kas tabakasından kaynaklanan , kadınlarda sık görülen iyi huylu tümörlerdir.  Genellikle doğurganlık çağında karşılaşılmaktadır.  Rahim miyomları kanser değildir ve neredeyse hiçbir zaman kansere dönüşmezler.

Myomların sayısı ve büyüklükleri değişiklik gösterebilir. Aynı anda boyutları farklı yerleşim yerleri farklı myomlar rahimde bulunabilir.  Büyüklüklerine ve yerleşim yerine göre şikayetlere neden olabilir. Myomlar sıklıkla hiçbir şikayete neden olmadan genel jinekolojik muayene esnasında saptanabilir. Örneğin rahim duvarına yakın küçük boyutlu bir myom aşırı vajinal kanamaya neden olabilirken rahimin dış kısmına yerleşmiş daha büyük bir myom hiçbir semptoma neden olmayabilir. Bazen myomlar aşırı büyük boyutlara ulaşıp karında kitle şişkinlik olarak kendini belli edebilir.

Myomlar yerleşim yerine göre sınıflandırılır. İntramural myomlar rahimin kas duvarı içinde büyür. Submukozal myomlarrahim iç zarına yani rahim boşluğuna yakın veya içeri doğru çıkıntı yapan myomlardır. Subseröz myomlar ise rahimin dışına yani karın boşluğuna doğru büyüyen myomlardır.

Semptomları

Sıklıkla herhangi bir şikayete neden olmadan rastlantısal olarak saptanırlar

Myomlara bağlı şikayetler myomun yerine ve  büyüklüğüne göre değişmektedir.

Bununla birlikte myomlarla ilişkili sıklıkla karşılaşılan semptomlar şunlardır;

  • Aşırı adet kanaması veya ağrılı adet görme
  • Adet kanamasının daha uzun sürmesi , adet dönemlerinin sık olması
  • Kasık ağrısı, kasık bölgesinde baskı hissi.
  • Mesaneye bası yapan myomlarda mesane kapasitesinin azalmasına bağlı olarak sık idrara çıkma
  • İdrar yoluna baskı yapan myomlara bağlı olarak idrar yapmada zorluk
  • Kabızlık
  • İlişki esnasında ağrı
  • Karın ağrısı
  • Myom dejenerasyonu dediğimiz myomlarda kireçlenme , kan akışında değişiklikler gibi durumlarda ani şiddetli ağrı yapabilirler.

Myomlar neden oluşur ?

Rahim myomlarının kesin nedeni bilinmemektedir.

Ancak bu faktörler rol oynayabilir:

  • Gen değişiklikleri
  • Hormonlar. Östrojen ve progesteron adı verilen kadın hormonları myom gelişimine ve büyümesinde etkili görünmektedir. Myomlarda normal rahim kas dokusuna göre bu hormanların etki ettiği daha fazla hücre bulunmaktadır. Menopoz sonrasında bu hormon düzeylerinde azalma olduğu için myom boyutlarında küçülme meydana gelir.
  • İnsulin benzeri büyüme faktörü gibi büyüme faktörleri

Risk faktörleri

  • Üreme yani doğurganlık çağında olmak
  • Siyah ırkta myomlar daha sık görülmektedir.
  • Aile hikayesinde annede veya kardeşlerde myom öyküsü olması
  • İlk adet yaşının erken olması
  • Alkol kullanımı
  • Kırmızı etten zengin, sebze -meyveden fakir bir beslenme tarzı
  • Obezite

Gebelik ve myomlar

Çoğu zaman myomlar hamile kalmayı engellemez. Ancak bazı miyomlar – özellikle submukozal myomlar – yani rahim iç zarına yakın olan ve rahim boşluğunun yapısını bozan myomlar kısırlığa veya gebelik kaybına neden olabilir.

Fibroidler ayrıca bazı gebelik komplikasyonları riskini de artırabilir. Bunlar;

  • Plasenta dekolmanı dediğimiz plasentanın doğumdan önce  erken ayrılması
  • Fetal büyüme geriliği
  • Erken doğum riski  (37 haftadan önce doğum)

Bununla birlikte gebelik esnasında myomların içindeki kan akımı değişikliklerine bağlı olarak myom dejenerasyonu dediğimiz durumlarla karşılaşabiliriz. Bu durumlarda myom nedeniyle hastalar şiddeti ağrı hissedebilir ve bu ağrılar doğum sancısıyla karışabilir.

Tanı

Myomlar sıklıkla rutin jinekolojik muayene sırasında tesadüfen bulunur. Myomların boyutunu ve yerleşimini değerlendirmek için görüntüleme yöntemlerine başvururuz. Bunlar;

Ultrasound: Karından veya vajinal yoldan yapılan ultrasound myomları değerlendirmede ilk kullandığımız görüntüleme yöntemidir.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI).

Bu test, fibroidlerin boyutunu ve yerini daha ayrıntılı olarak gösterebilir. Çok fazla sayıda myomu olan hastalarda ameliyat öncesinde myom haritalaması yapmak amacıyla da kullanılır.  Ayrıca farklı tümör türlerini tanımlayabilir ve tedavi seçeneklerinin belirlenmesine yardımcı olabilir. Çoğu zaman, MR rahmi daha büyük olan kişilerde veya perimenopoz olarak da adlandırılan menopoza yaklaşan kişilerde kullanılır.

Salin infüzyon sonografi: (SIS): Rahim boşluğuna sıvı verilerek eş zamanlı olarak ultrasonografik olarak görüntüleme yapılması işlemidir. Daha çok rahim içine doğru uzanan myomların tanısında ve yerleşim yerinin değerlendirilmesinde kullanılır.

Histerosalpingografi: Rahim boşluğu içine kontrast madde verilerek rahimin x ışınları ile  röntgen görüntülerinin oluşturulması işlemidir. Rahim boşluğunu ve fallop tüplerini değerlendirmek için genellikle kısırlık araştırmasında ve doğuştan rahim anormalliklerinin araştırılmasında kullanılır. Bu görüntüleme yöntemi de rahim boşluğuna uzunan submukoz myomların tanısında kullanılabilir.

Histeroskopi.

Bu işlem histeroskop adı verilen optik bir sistem ile rahim içine serum verilerek rahim içinin görüntülenmesi işlemidir. Serum verilerek rahim boşluğunda genişleme sağlanır ve rahim duvarları görüntülenerek değerlendirilir. Yine rahim duvarına yakın ve boşluğa uzanan myomları bu yöntemle değerlendirip tanı ve tedavide histeroksopiyi kullanabiliriz.

Histeroskopi yöntemi ile ilgili detayli bilgi için linki takip edebilirsiniz.

Laboratuvar testleri

Düzensiz adet kanamasına bağlı ortaya çıkabilen anemi yani kansızlık durumunu değerlendirmek için tam kan sayımı gibi bazı laboratuar testlerine ihtiyaç duyulabilir.

Tedavi

Myomlar da tedavi kararını belirlemede en önemli etken hastanın şikayetinin olup olmamasıdır.

Myomlar için bir çok çeşitli tedavi şekilleri mevcuttur. Bazen myomları görüntüleme yöntemleri ile takip ederek hastanın şikayetine yönelik tedaviler uygulanabilir. Myomları ortadan kaldıracak medikal bir tedavi seçeneği yoktur. Ancak ameliyat dışı yöntemler şikayetlerde gerileme sağlayabilir.

Bekleme

Hiçbir şikayeti olmayan rastlantısal olarak saptanan myomlarda genellikle takip planlanmaktadır. Hastalar 6 ay ila bir yıl aralıklarla kontrole çağırılarak takip edilir. Bu sürede hastalar myomların neden olabileceği semptomlar hakkında bilgilendirilir. Myomlar kanser değildir. Nadiren hamileliğe engel olurlar. Genellikle yavaş büyürler veya hiç büyümezler ve menopozdan sonra üreme hormonlarının seviyeleri düştüğünde küçülme eğilimi gösterirler.

İlaçlar

Myomların ilaçla geçmesini sağlayacak bir tedavi yoktur. Bazı ilaçlar myomların boyutlarında küçülmeye neden olsa da ilaç etkisi geçtikten sonra myomlar tekrar büyümektedir. Bu ilaçlar operasyon öncesinde myom boyutunu küçültmek cerrahi olarak bize avantaj sağlayacaksa o zaman kullanılır.

Ayrıca myoma bağlı anormal kanama fazla miktarda kanama şikayeti olan hastalarda da ilaç tedavisi adetleri kontrol altına almak amacıyla kullanılabilir.

Myomlara yönelik ilaçlar adet döngüsünü kontrol eden hormonları hedef alır. Ağır adet kanaması ve pelvik baskı gibi semptomları tedavi ederler. Miyomlardan kurtulmazlar ama onları küçültebilirler.

Girişimsel olmayan ve minimal invazif girişimler

MR GUIDED FOCUSED ULTRASOUND tedavisi yani MR kılavuzluğunda myoma odaklanmış yoğun ultrasonik ses dalgaları ile myomun küçültülmesi tedavisi anlamına gelir. Her merkezde uygulanmaz.

Uterin arter embolizasyonu.: Embolik ajanlar adı verilen küçük parçacıklar, uterusa kan sağlayan atar damarlara enjekte edilerek bu damarlar tıkanır. Rahime ve myomlara giden kan akışı azaldığı için myom boyutlarında küçülme olur. Çocuk isteği veya beklentisi olan hastalarda uygulanması önerilmemektedir.

Radyofrekans ablasyonu: Myomların içerisine radyofrekans ablasyon iğneleri ile girilerek radyofrekans enerjisi myomalrın içine uygulanır. Bu enerjiden elde edilen ısı myomları yok eder veya küçültür.  Bu işlem, laparoskopi adı verilen bir ameliyat türü olan karından optik bakı eşliğinde yapılabildiği gibi vajinal yoldan da uygulanabilir.

Laparoskopik veya robotik miyomektomi.

Myomektomi ameliyatı rahimin korunarak sadece myomun veya myomların çıkarıldığı ameliyat yöntemi olarak tanımlanır. Bu ameliyat, açık yani karına kesi yapılarak, laparoskopik veya robotik veya vajinal yoldan doğal açıklık kullanılarak yapılabilir.

Laparoskopik yöntemde, karından optik sistemler yerleştirilerek karın içi, rahim ve myomlar görüntülenir. Yine laparoskopik cerrahi aletler kullanılarak  myomları rahimden çıkarılır.

Bazen laparoskopik işlem için robotik bir sistem kullanılır. Robotik sistemde kullanılacak endoskopik aletler karın içine yerleştirildikten sonra cerrah robot başından aletleri yöneterek cerrahiyi gerçekleştirir. Robotik myomektomi cerraha 3 boyutlu büyütülmüş bir görüş alanı kazandırır.

Laparoksopik veya robotik olarak rahımden uzaklaştırılan myomların karın dışına alınması için bazı teknikler geliştirilmiştir. Myom morselasyonu dediğimiz myomun parçalanarak çıkarılması bunlardan birisidir. Ancak bu işlem yapılırken karın içine yerleştirilen torbaların içinde morselasyon yapılması myom parçalarının karın içine dağılmasının önlenmesi açısından önemlidir. Bir başka teknik myomların morselasyona gerek kalmadan tek kesi genişletilerek myomun çıkarılması işlemdir. Yine myomlar vajinal yoldan rahmin arkasından karın içine ulaşan kesi yapılarak da karın dışına vajinal yoldan da çıkarılabilir.

Histeroskopik miyomektomi.

Submukozal myomlar olarak da adlandırılan rahim iç boşluğuna uzanan myomlar histeroskopik olarak kesilerek tedavi edilebilir.

Endometriyal ablasyon

Bu tedavi genellikle menopoza yakın, çocuk beklentisi olmayan, fertilitesini tamamlamış hastalar için uygun bir yöntemdir. Rahim iç duvarını döşeyen endometrium adını verdiğimiz dokunun mikrodalga, ısı ya da elektrik enerjisi uygulanarak yok edilmesi ve myomlara bağlı olan kanamanın azaltılmasını hedefler.

Myomlara yönelik yapılan rahimin alınmadığı herhangi bir yöntemde, yeni miyomların büyüyüp semptomlara neden olma riski vardır.

Abdominal (açık ) Myomektomi

Bu ameliyat türü, karın bölgesinden daha büyük bir kesi yapılarak miyomların alınmasını sağlar. Birden fazla miyomunuz, çok büyük miyomlarınız veya çok derin miyomlarınız varsa doktorunuz bunu önerebilir.

Histerektomi yani rahim alınmasının tek seçenek olduğu söylenen birçok kişiye bunun yerine abdominal miyomektomi yapılabilir.

Histerektomi (Rahimin alınması )

Bu ameliyatta rahim alınır. Rahim fibroidleri için kanıtlanmış tek kalıcı çözüm olmayı sürdürmektedir. Histerektomi çocuk doğurma yeteneğinizi sona erdirir. Yumurtalıklarınızı da aldırmaya karar verirseniz, ameliyat menopoza yol açar. Rahim fibroidi olan çoğu kişi yumurtalıklarını korumayı seçebilir. Histerektomi yani rahim alınması işlemi de açık (karından büyük kesi ile) , laparoksopik veya robotik (kapalı , endoskopik ), vajinal (doğal açıklık cerrahisi ) veya vajinal laparoskopi (vNOTES) yöntemleri ile yapılabilir.