Serviks diye adlandırılan rahim ağzı, rahimin vajinayla birleşen alt kısmı olarak tanımlanmaktadır. Rahim ağzı kanseri, rahim ağzından başlayan kanser hücrelerinin çoğalmasıyla oluşmaktadır. Jinekolojik muayene esnasında spekulum dediğimiz muayene aleti ile rahim ağızını görebilmekteyiz ancak rahimin geriye kalan üst kısımları ve yumurtalıklar ancak ultrason gibi görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilebilmektedir.   

Vücudumuzda ortaya çıkan kanserlerin bazılarına virüsler neden olmaktadır. Rahim ağzı kanseri de virüs ile ilişkili kanserlerden birisidir. HPV olarak da adlandırılan insan papilloma virüsünün çeşitli türleri rahim ağzı kanserinin çoğunun oluşmasında rol oynar. HPV cinsel temasla bulaşan yaygın bir viral enfeksiyondur. HPV cinsel ilişki esnasında cilt ve vajen mukozasında oluşan küçük çatlaklar yolu ile bulaşır HPV virüsünün kadın genital sistemi ile ilişkili 40 tan fazla tipi bulunmaktadır. HPV’ye maruz kaldığında vücudun bağışıklık sistemi genellikle virüsün zarar vermesini engeller. Ancak bazen virüs bağışıklık sistemi tarafından yeterince temizlenemeyip rahim ağzı hücrelerinde yıllarca kalabilmektedir. Uzun yıllar HPV virüsüne maruz kalan rahim ağzı hücrelerinde kanser hücresine dönüşüm meydana gelebilmektedir. Buradan da anlaşılacağı gibi kadınlar HPV virüsü bulaşır bulaşmaz rahim ağzı kanserine yakalanmaz. HPV virüsünün rahim ağzı kanserine neden olması için uzun yıllar rahim ağzı hücrelerinin virüse maruz kalması gerekmektedir. Bu, bazı rahim ağzı hücrelerinin kanser hücrelerine dönüşmesine neden olan sürece katkıda bulunur.

Rahim ağzı kanseri tarama testleri yapılarak önlenebilen ve erken teşhis edilebilen bir kanserdir. Rahim ağzı kanseri tarama testlerini yaptırarak ve HPV enfeksiyonuna karşı koruma sağlayan aşı yaptırarak rahim ağzı kanserine yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz.

Rahim ağzı kanseri tespit edildiğinde, genellikle ilk olarak kanserin evresinin belirlenmesi gerekir. Rahim ağzı kanserinin evrelemesinde jinekolojik muayene ve görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Erken evrede saptanan rahim ağzı kanserlerinde genellikle yaklaşım cerrahi tedavidir. Çok erken evrede saptanan ve çocuk sahibi olmak isteyen hastalarda riskler ve hastalık evresi değerlendirilerek rahim koruyucu cerrahiler planlanabilmektedir. Diğer tedavi seçenekleri arasında radyoterapi ve kemoterapi bulunmaktadır. Seçenekler kemoterapi ve hedefe yönelik tedavi ilaçlarını içerebilir. Güçlü enerji ışınlarıyla radyasyon terapisi de kullanılabilir. Bazen radyasyon tedavisi ile kemoterapi birlikte uygulanabilmektedir.

Sepmtomlar

Rahim ağzı kanseri başladığında her zaman belirti vermeyebilir. Ancak kanserli doku büyüyüdükçe ve kitle halini aldıkça bazı semptomlara yol açabilir. Bunlar;

  • Cinsel ilişki sonrası vajinal kanama
  • Menopoz sonrasında meydana gelen vajinal kanama
  • Menstruel sikluslar arasında düzensiz vajinal kanama
  • Normalden fazla ve daha uzun süren adet kanamaları
  • Kötü kokulu, sulu, fazla miktarda vajinal akıntı
  • Cinsel ilişki sırasında olan veya geçmeyen kasık ağrısı

Nedenleri

Rahim ağzı kanseri, rahim ağzı hücrelerinin DNA’larında değişikliklerin gelişmesiyle başlar.. Değişikliklerle birlikte hücrelerde hızla çoğalma dönemi başlar. Normal sağlıklı hücrelerde olan programlı bir şekilde hücre ölümü bu hücrelerde gerçekleşmez.  Sağlıklı hücreler doğal yaşam döngülerinin bir parçası olarak öldükleri halde bu kanser hücreler ölmez ve hzılı çoğalmaya devam ederler. Bir süre sonra tümör adı verilen bir kitle haline gelirler ve çevredeki sağlıklı hücrelerin ve dokuların da yıkımına neden olurlar. Sonraki aşamalarda parçalanan kanser hücreleri kan yoluyla veya lenf kanalları yoluyla vücudun başka bölgelerine de sıçrayabilirler.

Rahim ağzı kanserlerinin çoğu HPV virüsü nedeniyle oluşmaktadır. HPV cinsel temas yoluyla bulaşan yaygın bir virüstür. Virüs bulaştığında genellikle hiçbir belirti vermez. Cinsel aktif olan kadınların yaklaşık % 85 i hayatlarının bir döneminde HPV virüsü ile karşılaşırlar. Ancak HPV virüsü çoğu kadında bağışıklık sisteminin etkisiyle genellikle vücuttan temizlenir. Nadiren virüs vücuttan temizlenmez ve uzun yıllar kalırsa rahim ağzı hücrelerinde yukarıda bahsettiğimiz birtakım hücresel değişikliklere yol açarak kanser sürecinin başlamasına yol açabilir.

Tipleri

Başlıca rahim ağzı kanseri türleri şunlardır;

  • Squamoz yani Yassı Hücreli Rahim Ağzı Kanseri: En sık görülen rahim ağzı kanseri tipidir. Rahim ağzının dış kısmındaki hücrelerden kaynaklanır.
  • Adenokarsinom: Rahim ağzının rahimle bağlantısını sağlayan rahim ağzı kanalının içini döşeyen hücrelerden kaynaklanan kanser türüdür.
  • Çok daha nadir olarak rahim ağzının diğer hücrelerinden kaynaklanan kanserler de gelişebilmektedir.

Risk Faktörleri

  • HPV rahim ağzı kanserinin çoğuna neden olur. HPV enfeksiyonu ve bulaş riskini arttıran durumlar  rahim ağzı kanseri riskini arttırmaktadır.
  • Sigara rahim ağzı kanseri riskini artırır. Sigara içen kişilerde HPV enfeksiyonlarının vücuttan temizlenmesi zorlaşır. Aynı zamanda HPV nin kansere dönüşme yolunda başlattığı olumsuz hücresel değişiklikleri de arttırmaktadır.
  • Çok sayıda cinsel partner değişikliği riski arttırdığı gibi, cinsel partnerin de fazla cinsel partnerinin olması HPV bulaş riskini arttırarak kanser riskini arttırır.
  • İlk cinsel ilişki yaşının erken olması
  • Cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlara sahip omak. Bu enfeksiyonlar arasında genital uçuk, klamidya, bel soğukluğu, frengi, ve HIV sayılabilir. Bu enfeksiyonlar da rahim ağzı kanserine yol açabilecek HPV riskini artırır
  • Bağışıklık sisteminin zayıf olması
  • 1950 li yıllarda hamileyken düşük önlemek amacıyla kullanılan ancak artık günümüzde kullanılmayan DES (Dietilstilbestrol) adlı ilaç Clear Cell Karsinom denilen Berrak Hücreli  Rahim ağzı kanserine neden olabilmektedir. Bu tip rahim ağzı kanseri ile günümüzde çok nadir karşılaşmaktayız.

Önleme

Rahim ağzı kanseri riskinizi azaltmak için:

  • HPV Aşısı: HPV enfeksiyonunu önlemek için aşı yaptırmak rahim ağzı kanseri ve HPV ile ilişkili diğer kanserlere yakalanma riskinizi azaltabilir. HPV aşısı ile ilgili detaylı bilgi için aşağıdaki linki takip edebilirsiniz.
  • Rahim ağzı kanseri tarama testlerinizi ihmal etmeyin. Ülkemizde rahim ağzı kanseri taraması cinsel birlikteliği olan kadınlarımızda 21 yaş itibari ile başlamaktadır. Rahim ağzı kanseri taraması PAP test veya Smear testi denilen rahim ağzından fırça ile alınan sürüntünün mikroskopta patologlar tarafından incelenmesi ile yapılmaktadır. Bununla birlikte HPV virüsünün rahim ağzı kanserindeki önemi nedeniyle 30 yaşından itibaren yine rahim ağzından sürüntü alınarak HPV virüs taraması yapılması da tarama programlarımızda yerini almıştır. Ulusal Rahim ağzı kanseri tarama programına ulaşmka için aşağıdaki linki takip edebilirsiniz
  • Güvenli cinsel birliktelik ve partner sayısının sınırlandırılması
  • Cinsel birliktelik esnasında kondom kullanmak HPV ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı bulaş riskini azaltacağında kanserin önlenmesinde de etkilidir.
  • Sigara bırakılması